Vài suy nghĩ về tu tập thời mạt pháp

Bây giờ trên thế giới, nhất là ở Mỹ, có nhiều chuyện nhiêu khê, phiền não, thí dụ hầu như ngày nào cũng có tin về tội phạm, hay chiến tranh, "active shooting" xảy ra ở đâu đó. Riêng ở Mỹ, có phải vì văn hóa nặng tiêu thụ vật chất, cá nhân chủ nghĩa, nhấn mạnh, ca ngợi bạo lực nhiều quá chăng?! Ngoài chuyện lạm phát, vật giá, robots và artificial intelligence (chat GPT...) lấn áp con người, hiện giờ người dân rất quan tâm lo lắng về biến đổi khí hậu, vì nó trùm khắp, gây xáo trộn từng ngày cho tất cả sinh hoạt, kế hoạch, dự tính của mọi người. Ai ai cũng lo thủ thế, phòng thân. Dạo gần đây, như tại Mỹ, đi đến phòng mạch bác sĩ để khám định kỳ, trước khi khám, y tá phải hỏi và ghi vào hồ sơ nhiều câu "survey" có liên quan đến "sức khoẻ tinh thần." Điều này cho thấy trong xã hội có nhiều người sa sút tâm lý, chủ yếu do hoàn cảnh chi phối. Những câu hỏi đó đại loại như: "Trong sáu tháng qua bạn có cảm giác buồn bã, chán chường không? Có bao giờ có ý định tự tử không? Có cảm thấy mình bị đe dọa hay hành hung gì không? Có thấy mình cần được giúp đỡ về tâm lý, tình cảm hay tài chánh gì không?" Mục đích để lấy data, xem đương sự có cần sự can thiệp, giúp đỡ kịp thời của xã hội chăng. Nhưng trên thực tế, ai giúp được ai ngoài chính mình? Quả thực, đời sống hiện giờ liên tục đặt ra lắm vấn đề cho mỗi chúng ta phải tìm hiểu, suy tư rồi tự xoay sở tìm cách tìm câu trả lời hay cách giải quyết để phòng thân và giúp thân quyến. Nói như Darwin, mỗi sinh vật đều phải đấu tranh sinh tồn, và sinh vật nào thích nghi được tốt thì tồn tại dễ hơn các chủng loại khác. Lịch sử tiến hóa của vũ trụ, trái đất, và muôn loài đều cho thấy nhiều chu kỳ biến dịch. Thay đổi đã từng diễn ra trong quá khứ và sẽ còn tiếp tục thay đổi nữa trong tương lai. Những cái đang diễn ra hiện giờ không có gì mới lạ. Trái đất đã từng trồi sụt, với các trận đại hồng thủy, hạn hán kéo dài, với thời kỳ Nam cực rất ấm áp, đầy cây cối; thời kỳ Ice Age đầy băng giá; núi non, sa mạc hóa thành sông biển; và những trận hoả hoạn hay dịch bệnh lớn, kéo dài làm tiêu diệt nhiều nền văn minh mà nay, khi con người khám phá ra, có vô số câu hỏi vẫn còn tồn đọng, nhiều hơn cả câu trả lời. Cả vũ trụ cũng thế, đã từng biến thiên, chuyển dời, do các nhân duyên tác động lẫn nhau, vô cùng vô tận. Cái hiểu biết, khám phá của con người, tuy rất đáng kể, nhưng xét cho cùng cũng chỉ là một hạt cát trong đại dương bao la. Có vài điều cần yếu cho cuộc sống: 1/ chớ để tinh thần sa sút, vì một khi bỏ luống mọi việc, nhất là không tự chăm sóc sức khoẻ, con người sẽ đi xuống rất nhanh; 2/ phải dành thì giờ vận động, tập luyện tinh thần và thể lực mỗi ngày; 3/ phải học Đạo, vì xét cho cùng chỉ có cái học đó là cần yếu và cao quý nhất cho đời người. Thời mạt pháp, nương nơi Chánh pháp do chính Đức Phật dạy và tự lực cánh sinh là chính, không nhất thiết phải đi đâu xa. Nếu có được bạn đạo tốt lành thì là thuận duyên; bằng không, một mình tự tìm đọc kinh sách do chính lời Phật, do các cao tăng, thiện tri thức giảng giải cũng đủ. Mỗi chúng ta đều có khả năng tự tìm tòi học Đạo và tự thắp đuốc cho mình mà đi, như Phật dạy trong kinh Pháp Cú. Pháp Phật thật đơn giản nhưng rất khó thực hành. Nói một cách ngắn gọn, giáo lý nhà Phật là: Vô Thường, Khổ, Vô Ngã (Tam Pháp Ấn); Thập Nhị Nhân Duyên (lý Duyên sinh); luật luân hồi, nhân quả. Con đường thực hành giáo lý: Văn-Tư-Tu; thực hành Lục Độ Ba la mật, Thập thiện, Bát Chánh Đạo; phù hợp lẽ Trung Đạo, không chấp hai bên; tùy căn cơ và tùy duyên ứng dụng pháp tu cụ thể. Nền tảng của giáo lý: Từ Bi-Trí Tuệ. Trình tự tu tập: tự giác -> giác tha -> giác hạnh viên mãn -> Niết Bàn tịch tịnh.