Mặt Trái Của AI : "Bầu cử tổng thống Mỹ: Bất an trước công nghệ ma quái A.I."

Bầu cử tổng thống Mỹ: Bất an trước công nghệ ma quái A.I. February 27, 2024 Thái Ngọc/SGN Reuters cho biết, một nhóm nghiên cứu thuộc Microsoft đã phát hiện một mạng lưới các tài khoản mạng xã hội giả mạo do Trung Quốc kiểm soát đang tìm cách gây ảnh hưởng đến cử tri Hoa Kỳ bằng cách sử dụng trí tuệ nhân tạo (A.I.). Phát ngôn viên Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington dĩ nhiên phản ứng rằng những cáo buộc về việc Trung Quốc sử dụng A.I. để tạo tài khoản mạng xã hội giả mạo là “đầy định kiến và suy đoán ác ý”. Mối lo về sự hỗn loạn trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024 không dừng lại tại đó… Bùng nổ trò đùa tai quái bằng công nghệ A.I. Mới đây, một cuộc gọi tự động được tạo ra bằng A.I. đã nhắm vào các cử tri ở New Hampshire trong cuộc bầu cử sơ bộ vào Tháng Giêng 2024, với việc nhái giọng Tổng thống Joe Biden y như thật. Cuộc gọi sử dụng công nghệ siêu giả (“deepfake”) liên quan hai công ty ở Texas, Life Corporation và Lingo Telecom. Lisa Gilbert, phó chủ tịch điều hành Public Citizen, một nhóm đang thúc đẩy quy định của liên bang và tiểu bang về việc sử dụng A.I. trong chính trị, cho biết không rõ liệu các cuộc gọi deepfake có thực sự ngăn cản cử tri đi bỏ phiếu hay không nhưng vấn đề rõ ràng không thể xem nhẹ. Khắp thế giới, sự bùng nổ dùng A.I. để lừa cử tri đang gây ra những lo ngại rất lớn. Ở Slovakia, các bản ghi âm giả đã gây ảnh hưởng đến một cuộc bầu cử, và sự việc được xem là “điềm báo đáng sợ về một kiểu can thiệp mà Hoa Kỳ có thể gặp phải trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2024” – theo CNN. Ở Indonesia, Reuters cho biết, hình đại diện của một chỉ huy quân sự do A.I. tạo ra đã biến bộ trưởng quốc phòng nước này thành một người đàn ông “má mũm mĩm”, người “làm hình trái tim bằng ngón tay kiểu Hàn Quốc và ôm chú mèo cưng Bobby, trước sự hài lòng của các cử tri Thế hệ Z”. Và ở Ấn Độ, A.I. đã “hồi sinh” một số chính trị gia quá cố để họ… khen các quan chức được bầu, theo Al Jazeera. Tại Mỹ, các quy định hiện thời vẫn chưa sẵn sàng đối phó trước sự bùng nổ của công nghệ A.I. và cách công nghệ ma quái này ảnh hưởng đến cử tri. Ngay sau cuộc gọi giả giọng Joe Biden ở New Hampshire, Ủy ban Truyền thông Liên bang (Federal Communications Commission – FCC) đã công bố lệnh cấm các cuộc gọi tự động sử dụng âm thanh A.I. (A.I. audio). Tuy nhiên, FCC vẫn chưa đưa ra các quy tắc nhất quán và rõ ràng để quản lý việc sử dụng A.I. trong quảng cáo chính trị, dù nhiều tiểu bang đang nỗ lực lấp khoảng trống trong quy định. Hạ viện Hoa Kỳ đã thành lập một lực lượng đặc nhiệm lưỡng đảng vào ngày 20 Tháng Hai để nghiên cứu các qui định liên quan A.I. Tuy nhiên, với tình trạng bế tắc đảng phái tại Quốc hội, cùng với việc chạy đua tìm kiếm những nguyên tắc kiểm soát trước tốc độ phát triển như vũ bão của A.I., không rõ điều gì, nếu có, có thể được áp dụng kịp thời cho cuộc bầu cử năm nay. Từ Donald Trump đến Joe Biden A.I. – dưới dạng văn bản, bot, âm thanh, ảnh hoặc video – có thể được dùng để biến các ứng cử viên giống như đang nói hoặc làm những việc họ không làm, nhằm gây tổn hại uy tín họ hoặc đánh lừa cử tri. A.I. cũng có thể được sử dụng để thực hiện những chiến dịch tung tin giả. Các chuyên gia lo ngại những cuộc gọi do A.I. tạo ra sẽ bắt chước giọng nói những người quen biết trong đời thực, từ hàng xóm đến thân nhân, để dễ dàng lừa bịp trong một mùa bầu cử được dự báo chắc chắn bát nháo. Những công ty quản lý công cụ A.I. đã đưa ra kế hoạch nhằm hạn chế ảnh hưởng tiềm tàng của nó đối với các cuộc bầu cử, chẳng hạn yêu cầu chatbot của họ hướng mọi người đến các nguồn đáng tin cậy về nơi bỏ phiếu và không cho phép chatbot bắt chước ứng cử viên. Một hiệp ước gần đây giữa khoảng 20 đại công ty công nghệ, trong đó có Google, Meta, Microsoft và OpenA.I., đã cùng thống nhất đưa ra “các biện pháp phòng ngừa hợp lý”, như “dán nhãn” (labeling) cảnh báo đồng thời cung cấp những kiến thức chính trị căn bản để người sử dụng không bị A.I. đánh lừa. Dù vậy, với bọn xấu, chúng dễ dàng né tránh các quy định và hạn chế mà những công ty công nghệ đặt ra. Ở cấp độ quốc gia, hoặc trong trường hợp những nhân vật nổi tiếng của công chúng, việc vạch trần một vụ deepfake có thể không khó khăn và nhiều người sẵn sàng cùng vào cuộc. Tuy nhiên, ở quy mô nhỏ hơn, sẽ có ít người muốn bỏ ra thời gian để vạch trần thứ gì đó bị tình nghi do A.I. tạo ra. Các đoạn ghi âm – có thể do A.I. tạo ra – được đăng vào Tháng Giêng liên quan một hiệu trưởng địa phương ở Baltimore bị cáo buộc đưa ra những bình luận xúc phạm đến nay vẫn chưa biết thực hư như thế nào. Như John Herrman viết trên New York Magazine, các công cụ A.I. mới, chẳng hạn trình tạo hình ảnh (image generator) Gemini của Google, đã được những kẻ xấu dễ dàng thao túng để cho ra những hình ảnh không có thực về những người sáng lập nước Mỹ. Trình tạo hình ảnh là những phần mềm có thể tổng hợp nội dung từ nhiều phương tiện truyền thông hiện có để tạo ra ảnh (photo) và hình minh họa (illustration) theo ý người dùng. Cách đây không lâu, một nhóm chống súng ở Mỹ đã dùng A.I. nhái giọng những đứa trẻ nạn nhân trong vụ xả súng hàng loạt nhằm thuyết phục các nhà lập pháp hành động chống lại bạo lực súng đạn. Một số chiến dịch chính trị thậm chí sử dụng A.I. để hiển thị thông điệp của họ. Donald Trump lẫn Joe Biden từng nhiều lần là nạn nhân của hình ảnh A.I. giả mạo. Đầu Tháng Giêng, nam diễn viên Mark Ruffalo đã chia sẻ những hình ảnh do A.I. tạo ra cho thấy Trump cùng các cô gái trẻ trên máy bay riêng của kẻ buôn bán tình dục Jeffrey Epstein. Ruffalo sau đó xin lỗi và nói rằng mình không biết đó là ảnh giả. Tháng Bảy 2023, siêu PAC (political action committee) “Never Back Down” hỗ trợ chiến dịch tranh cử tổng thống của Ron DeSantis đã phát một quảng cáo chống Trump ở Iowa, sử dụng tính năng bắt chước giọng nói của Trump do A.I. tạo ra. Trước đó, Tháng Sáu, một quảng cáo chống Trump từ chiến dịch tranh cử của Ron DeSantis đã tung ảnh A.I. cho thấy Trump hôn lên má Tiến sĩ Anthony Fauci. Tháng Sáu 2023, một ảnh Joe Biden do A.I. tạo ra cho thấy ông mặc bộ đồ bảo hộ bằng bong bóng, hàm ý mỉa mai đến sức khỏe và tuổi tác của ông. Tháng Tư 2023, Ủy ban Quốc gia Đảng Cộng hòa phát một quảng cáo mô tả những gì họ nói là “cái nhìn do A.I. tạo ra về tương lai có thể có của nước Mỹ nếu Joe Biden tái đắc cử năm 2024”. Quảng cáo có nội dung về “ngày tận thế” của nước Mỹ nếu Joe Biden tiếp tục thêm nhiệm kỳ bốn năm nữa. Tháng Ba 2023, người sáng lập trang mạng Bellingcat, Eliot Higgins, đã tung ra loạt ảnh giả, làm bằng công cụ A.I. Midjourney, cho thấy cảnh Donald Trump bị bắt và bị nhốt tù. Luật kiểm soát A.I.: Đánh trống bỏ dùi? Hơn 40 bang đang nỗ lực thông qua luật hạn chế lạm dụng A.I. Theo tờ Axios, tính đến đầu Tháng Hai 2024, hàng trăm dự luật liên quan A.I. đã được đề xuất tại hơn 40 tiểu bang – và gần một nửa tập trung vào việc chống lại việc sử dụng công nghệ “deepfake”. Các nhà lập pháp ở ít nhất 33 tiểu bang cũng đã đề xuất loạt dự luật sử dụng A.I. liên quan bầu cử. Vẫn còn phải xem những nỗ lực này có thể kiềm chế A.I. đến mức nào. Tại New York, cùng với California, Thống đốc Kathy Hochul gần đây thông báo rằng bà muốn những bộ máy vận động tranh cử phải thừa nhận việc sử dụng A.I. trong bất kỳ hoạt động truyền thông chính trị nào trong vòng 60 ngày trước ngày bầu cử. Đầu Tháng Hai 2024, chiếu theo Đạo luật Bảo vệ Người tiêu dùng Điện thoại (Telephone Consumer Protection Act) năm 1991, Ủy ban Truyền thông Liên bang (FCC) đã cấm sử dụng giọng nói do A.I. tạo ra trong các cuộc gọi tự động (robocall). Điều đó có nghĩa từ nay, FCC có thể phạt những người vi phạm và chặn các nhà cung cấp dịch vụ được sử dụng để thực hiện các cuộc gọi tự động. Hạ viện Hoa Kỳ nhiều lần tổ chức nghe giải trình từ giới CEO các công ty công nghệ lớn liên quan deepfake nhưng việc kiểm soát A.I. vẫn chưa được rốt ráo (ảnh: Chip Somodevilla/Getty Images) FCC cũng trao quyền cho tổng chưởng lý cấp tiểu bang (state attorneys general) nhắm vào những người đứng sau các cuộc gọi, và tạo điều kiện cho những người nhận cuộc gọi A.I. có thể khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại lên tới $1,500 cho mỗi cuộc gọi. Tuy nhiên, cần nhấn mạnh, một vấn đề phức tạp đối với việc thực thi là phần lớn cuộc gọi tự động bất hợp pháp ở Mỹ đều có nguồn gốc từ các quốc gia bên ngoài. Năm 2021, Industry Traceback Group cho biết, 65% cuộc gọi như vậy đều có nguồn gốc quốc tế. Chỉ còn vài tháng là đến ngày bầu cử nhưng nhìn chung nước Mỹ vẫn loay hoay. Giữa Tháng Hai 2024, theo CNN, bất chấp sự lạc quan của các nhà lập pháp, trong đó có Lãnh đạo đa số Thượng viện Chuck Schumer, có rất ít lý do để tin rằng Quốc hội Hoa Kỳ sẽ thông qua bất kỳ đạo luật có ý nghĩa nào chống lại việc lạm dụng A.I. trước cuộc bầu cử vào Tháng Mười Một 2024. Sau nhiều phiên điều trần cấp cao và các phiên họp kín thu hút những người như Bill Gates, Mark Zuckerberg và Elon Musk tới Capitol Hill, Quốc hội Hoa Kỳ hiện thời vẫn bế tắc trong việc giải quyết mớ hổ lốn A.I.