37 PHÁP HÀNH BỒ TÁT ĐẠO
Đại
sư Ngulchu Gyelsay Thogme Sangpo biên soạn
Bảo-Thanh-Tâm chuyển Việt-ngữ theo lời yêu cầu của đại sư Garchen Triptul
Rinpoche, Drikung Mahayana Center, Maryland, Hoa Kỳ vào tháng Tư năm
2001.
Bảo-Thanh-Tâm chuyển Việt-ngữ theo lời yêu cầu của đại sư Garchen Triptul
Rinpoche, Drikung Mahayana Center, Maryland, Hoa Kỳ vào tháng Tư năm
2001.
Nam mô Quán Tự Tại Bồ Tát
Con đem thân khẩu ý chí tâm đảnh lễ vị
đạo sư vô thượng và (thủ hộ chủ) ngài Quán Tự Tại Bồ Tát. Trong khi quán chiếu
sự bất lai bất khứ của vạn pháp, ngài chuyên tâm nỗ lực đem lại lợi lạc cho chúng
sinh.
Chư Phật toàn giác, cội nguồn của
tất cả an vui hạnh phúc, là nơi phát sanh sự thành tựu các giáo lý tối thắng.
Đấy là nhờ do sự hiểu biết các pháp hành đạo, bởi vậy tôi sẽ giảng giải về pháp
hành Bồ tát đạo.
1. Đã được thân người quý hiếm đầy
đủ sự tự do và may mắn, vậy hãy chuyên cần lắng nghe, suy tư và thiền quán bất
kể ngày đêm để giải thoát cho chính mình và chúng sanh khỏi biển khổ luân hồi -
Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
2. Vì quyến luyến người thân, ta bị
khuấy động như sóng nước. Vì hận ghét kẻ thù, ta bị thiêu đốt như lửa cháy. Bởi
vậy trong bóng tối của sự hỗn độn, ta quên bẳng những gì nên làm và những gì
không nên làm. Hãy từ bỏ bản ngã - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
3. Xa lánh các đối tượng xấu, phiền
não sẽ dần giảm thiểu. Gìn giữ không để thất niệm, các pháp thiện sẽ tự nhiên trong
sáng, đức tin ở giáo lý sẽ phát khởi. Hãy tu tập thanh tịnh - Đấy là pháp hành Bồ
tát đạo.
4. Thân bằng quyến thuộc lâu năm vẫn
sẽ phải chia tay. Tài sản tạo dựng bằng mồ hôi nước mắt cũng sẽ phải bỏ lại. Thần
thức, khách trọ trong căn nhà thân xác, rồi sẽ phải ra đi. Đừng bám víu vào
kiếp sống này - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
5. Liên hệ với ác tri thức/bạn xấu
sẽ làm tam độc gia tăng trong những lúc ta học hỏi, suy tư và tu tập. Họ sẽ làm
tâm từ bi của ta thối thất. Hãy tránh xa ác tri thức/bạn xấu - Đấy là pháp hành
Bồ tát đạo.
6. Nương cậy nơi đạo sư/thiện tri
thức, lỗi lầm của ta sẽ tiêu trừ, và đức hạnh ta sẽ viên mãn (tiến triển như
trăng tròn). Hãy quý trọng các vị đạo sư hơn cả thân xác của mình - Đấy là pháp
hành Bồ tát đạo.
7. Bị trói buộc trong ngục tù của luân
hồi sanh tử, làm sao những vị trời phàm tục có thể mang lại sự hộ trì cho ta
được? Bởi vậy có quy y thì hãy quy y nơi Tam Bảo, nơi nương tựa chân thật - Đấy
là pháp hành Bồ tát đạo.
8. Đấng Toàn Giác từng nói tất cả
những nỗi thống khổ không thể tả trong ba đường ác đều là hậu quả của ác nghiệp.
Bởi vậy dù có mất mạng, ta quyết không làm điều ác [gây nghiệp xấu] - Đấy là pháp
hành Bồ tát đạo.
9. Như giọt sương trên đầu ngọn cỏ, lạc
thú trong ba cõi chỉ trong thoáng chốc rồi tan biến. Hãy phấn đấu đạt đến trạng
thái tối thượng của giải thoát - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
10. Khi những bà mẹ từng yêu thương
ta từ vô thỉ đang chịu khổ đau, thì hạnh phúc của riêng mình có ích lợi gì? Bởi
vậy muốn cứu độ vô lượng chúng sanh phải đào luyện chí hướng vị tha - Đấy là pháp
hành Bồ tát đạo.
11. Tất cả khổ đau đều do sự ước
muốn hạnh phúc cho bản thân, trong khi chư Phật toàn giác xuất phát từ tâm vị
tha. Bởi vậy hãy đánh đổi hạnh phúc của ta lấy sự khổ đau của chúng sanh - Đấy
là pháp hành Bồ tát đạo.
12. Mặc dù có kẻ vì lòng tham khôn
cùng, thúc đẩy hắn trộm cắp hoặc bảo kẻ khác tước đoạt tài sản của ta, hãy tha
thứ/hiến cho hắn thân thể, của cải và công đức ta đã góp nhặt, trong quá khứ, hiện
tại và tương lai - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
13. Mặc dù có kẻ muốn chặt đầu ta
trong khi ta không hề làm điều gì sai trái, hãy phát tâm từ bi thọ nhận tất cả tội
ác của họ - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
14. Mặc dù có kẻ tuyên cáo cho cả
ngàn thế giới những chuyện xấu xa về ta, hãy lấy tâm từ bi hoàn trả lại bằng
cách tuyên dương những đức tính của họ - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
15. Mặc dù có kẻ phỉ báng chế nhạo
ta giữa công cộng trước đám đông, hãy cúi lạy và tôn kính họ, xem họ như một vị
đạo sư - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
16. Mặc dù kẻ mà ta chăm sóc thương
yêu như con xem ta như kẻ thù, hãy đối xử với họ như một bà mẹ hiền yêu thương
đứa con bệnh hoạn - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
17. Nếu có kẻ ngang hàng hoặc thấp
kém hơn ta, chỉ vì kiêu mạn, lại đi gièm pha ta, hãy đặt họ lên đỉnh đầu với sự
tôn kính như ta làm đối với vị bổn sư - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
18. Mặc dù sống trong nghèo khó và thường
xuyên bị khinh miệt, mắc bệnh hiểm nghèo và bị tà ma quấy rối, nhưng ta không
chút sờn lòng. Hãy gánh nhận tội ác và khổ đau của chúng sanh - Đấy là pháp
hành Bồ tát đạo.
19. Dù ta có nổi tiếng và được mọi
người trọng vọng, cũng như giàu có tương đương với Tỳ sa môn thiên vương [vị
trời chủ về của cải], hãy nhận rõ sự phù phiếm của danh lợi, chẳng có gì đáng
để tự phụ - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
20. Khi mà sân hận là kẻ thù chính
[nội ma] chưa thể khống chế được, thì dù có chinh phục được những kẻ thù bên
ngoài, cũng chỉ làm cho chúng [kẻ thù bên trong ta] gia tăng mà thôi. Bởi vậy
ta hãy điều phục tâm bằng hai đạo quân Từ và Bi - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
21. Dục lạc cũng như nước muối, càng
uống càng thèm khát. Hãy buông bỏ ngay những gì gây ra tham ái - Đấy là pháp
hành Bồ tát đạo.
22. Vạn pháp đều do tâm tạo. Từ khởi
thủy, bản tánh tâm không hề bị chấp trước trong các biên kiến [vọng tưởng cực
đoan]. Hãy hiểu biết điều này như thế, và đừng để tâm bị lôi cuốn vào vòng nhị
nguyên [chủ thể và đối tượng] năng sở đối đãi - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
23. Khi đối diện với các đối tượng hấp
dẫn, dù thấy chúng đẹp đẽ như cầu vồng giữa hạ, hãy biết rằng chúng không có tự
tánh và hãy xả bỏ luyến ái chấp thủ - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
24. Mọi hình thức khổ đau đều như mộng
ảo (tựa cái chết của đứa con trong giấc ngủ của bà mẹ). Chấp các huyễn ảnh là
thật có sẽ làm nhọc tâm ta. Bởi vậy khi gặp nghịch cảnh, hãy xem chúng như ảo
huyễn - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
25. Kẻ tầm cầu giác ngộ có khi phải
xả bỏ cả thân mạng, vậy cần gì phải để ý đến vật chất bên ngoài. Hãy bố thí mà
không cầu mong sự đền đáp - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
26. Nếu không giữ giới, ta không thể
gặt hái được thành quả gì, đừng nói chi đến ước muốn làm lợi ích chúng sanh,
điều này thật đáng buồn cười. Bởi vậy hãy trì giới mà không có sự mong cầu của thế
gian - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
27. Đối với những vị Bồ tát muốn vun
bồi công đức, thì những kẻ làm hại họ lại là những bảo vật quý báu. Bởi vậy hãy
tập nhẫn nhục với tâm không hận thù - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
28. Ngay như hàng Thanh văn và Độc
giác, chỉ mong cầu tự giác, cũng gắng công tu tập miên mật như đang khẩn trương
dập tắt lửa cháy trên đầu. Bởi vậy nỗ lực tinh tấn để lợi lạc cho chúng sanh là
căn nguyên của mọi thiện căn - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
29. Nên biết rằng các phiền não đều
bị tiêu trừ bởi thiền chỉ và thiền quán. Hãy luyện tập chú tâm để siêu việt bốn
cõi vô sắc - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
30. Có năm Ba la mật mà thiếu Trí
tuệ ba la mật thì không thể dẫn đến đạo quả. Bởi vậy hãy tập luyện các phương
tiện thiện xảo cùng với trí tuệ để khỏi lạc vào ba cõi - Đấy là pháp hành Bồ
tát đạo.
31. Nếu không chịu tự quán xét lỗi
lầm, tức là ta chỉ mang danh là hành giả mà không có thực hành. Bởi vậy, hãy
luôn luôn quán xét và loại trừ lỗi lầm của mình - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
32. Nếu vì sự thôi thúc của phiền
não mà ta vạch lỗi lầm của người khác, thì chính ta tự hại mình. Bởi vậy đừng
khơi dậy lỗi lầm của những hành giả khác - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
33. Danh lợi chỉ gây ra sự tranh
chấp, làm cho sự học hỏi, suy tư và tu tập suy thoái. Bởi vậy hãy từ bỏ đừng
dính mắc đến thân quyến bạn hữu, những mối tương quan, thí chủ, v.v… - Đấy là pháp
hành Bồ tát đạo.
34. Ác khẩu làm xáo động tâm trí kẻ
khác và làm hư hoại Bồ tát hạnh. Bởi vậy hãy tránh những lời lẽ khắc nghiệt gây
ra sự bất an cho kẻ khác - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
35. Phiền não khi đã được huân tập
thì thật khó ngăn chận bằng các pháp đối trị. Hãy trang bị bằng các vệ binh chánh
niệm và tỉnh giác, diệt trừ những phiền não như tham ái - Đấy là pháp hành Bồ
tát đạo.
36. Nói tóm lại, bất luận đang làm
gì, ta phải tự hỏi “Tâm ta đang ở trạng thái nào?” Hãy
luôn giữ chánh niệm và tỉnh giác để lợi lạc cho chúng sanh - Đấy là pháp hành Bồ
tát đạo.
37. Giải trừ nỗi thống khổ của vô
lượng chúng sanh, thấu suốt sự thuần tịnh của ba cõi. Hãy dùng công đức của
những nỗ lực này để hồi hướng đến giác ngộ - Đấy là pháp hành Bồ tát đạo.
************
Tôi đã soạn ba mươi bảy Pháp Hành Bồ
Tát Đạo cho tất cả những ai muốn đi trên con đường Bồ tát, theo lời giảng giải ý
nghĩa kinh điển, mật điển và luận điển của chư vị tổ sư.
Vì trí tuệ kém cỏi cũng như sự hiểu
biết thiếu sót nên lời lẽ tôi không được văn hoa hấp dẫn đối với các học giả, tuy
nhiên tôi đã dựa trên kinh điển và lời giáo huấn của các bậc tổ sư nên tôi nghĩ
rằng các pháp hành Bồ tát đạo này không có gì sai trái.
Tuy nhiên, đại hạnh của chư vị Bồ
tát thật khó lường cho những người tâm trí thô thiển như con. Con cúi xin các
ngài lượng thứ cho những khuyết điểm của con, chẳng hạn như sự mâu thuẫn và
những ý nghĩa thiếu mạch lạc.
Công đức này nguyện chúng sanh đạt
được Bồ đề tâm (chí hướng vị tha, chân đế lẫn tục đế) và nhờ đó sẽ trở thành Bồ
tát Quán Tự Tại, vị Bồ tát thoát khỏi hai kiến chấp (chấp thế gian và chấp an
lạc xuất thế gian).
Bài này được soạn ra bởi tỳ kheo Thogme, một luận sư về kinh điển và lý giải
trong một hang động ở Ngulchu Rinchen để tự lợi và lợi tha.